SỞ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ: Nâng cao nhiệm vụ quản lý, sử dụng Chỉ dẫn địa lý “ Bình Thuận” dùng cho quả thanh long năm 2021

Thực hiện Điều 20 Quy chế quản lý và sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long ban hành kèm theo Quyết định số 76/2015/QĐ-UBND ngày 25/12/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận. Vừa qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã có báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận”.

Công tác tuyên truyền, phổ biến được triển khai đến các cơ quan, đơn vị, địa phương, doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất, kinh doanh thanh long trên từng địa bàn được thực hiện lồng ghép với công tác hướng dẫn, khuyến khích các tổ chức, cá nhân thực hiện chương trình sản xuất thanh long an toàn theo hướng VietGAP. Thực hiện Video Clip quảng bá giới thiệu thanh long Bình Thuận; Xây dựng ấn phẩm quảng bá, giới thiệu về thanh long nhằm giới thiệu hình ảnh sản phẩm, chỉ dẫn địa lý, doanh nghiệp phân phối, xuất khẩu, lợi ích, công dụng của quả thanh long… đến đến các doanh nghiệp, nhà đầu tư, người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Hỗ trợ Hiệp hội thanh long Bình Thuận và doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh thanh long tham dự lớp tập huấn trực tuyến “Kỹ năng chỉ dẫn 2 địa lý và nhãn hiệu tập thể cho các tổ chức Xúc tiến thương mại, Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp” do Cục Xúc tiến thương mại tổ chức. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến đến các hội viên, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thanh long về chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long. Vận động doanh nghiệp tích cực đăng ký quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Công tác hỗ trợ, xúc tiến thương mại đối với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long:

Đối với thị trường nội địa: Đã hỗ trợ cho doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh thanh long trên địa bàn tỉnh tham gia các hội chợ triển lãm trong và ngoài tỉnh để quảng bá, giới thiệu quả thanh long đến người tiêu dùng, tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm theo Chương trình Xúc tiến thương mại của tỉnh và Chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia, cụ thể như: các Phiên chợ đưa Hàng Việt về khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo; Hội nghị kết nối cung - cầu hàng hóa giữa thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành năm 2021; Hội chợ Vietnam Expo; Chương trình Tuần lễ thương hiệu quốc gia Việt Nam 2021…

Cung cấp thông tin của một số doanh nghiệp, Hợp tác xã kinh doanh sản phẩm thanh long của tỉnh Bình Thuận để Sở Công Thương các tỉnh, thành phố hỗ trợ tuyên truyền, kết nối tiêu thụ sản phẩm thanh long của tỉnh Bình Thuận. Đồng thời, cung cấp danh sách Tập đoàn, doanh nghiệp lớn, siêu thị, trung tâm thương mại, chợ đầu mối để các doanh nghiệp, Hợp tác xã và nông dân trên địa bàn tỉnh tiến hành kết nối hỗ trợ, đẩy mạnh việc thu mua, tiêu thụ sản phẩm thanh long, đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Đối với thị trường nước ngoài: Phối hợp Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương tổ chức các Hội thảo, Hội nghị trực tuyến: Hội thảo giao thương trực tuyến về thúc đẩy xuất khẩu trái cây tươi và các sản phẩm chế biến từ trái cây của Việt Nam sang hệ thống phân phối của Hàn Quốc; Hội nghị giao thương trực tuyến thanh long Bình Thuận với các đối tác Ấn Độ và Pakistan 2021; Hội nghị trực tuyến kết nối tiêu thụ, xuất khẩu nông sản, thủy sản khu vực Nam bộ và Tây Nguyên 2021; Hội nghị giao thương trực tuyến thanh long Việt Nam với các thị trường xuất khẩu tiềm năng 2021; Hội thảo giao thương quốc tế trực tuyến kết nối 03 thị trường Việt Nam – Singapore – Trung Quốc thúc đẩy xuất khẩu trái cây Việt Nam; Hội nghị giao thương trực tuyến thương mại nông sản Việt Nam – Vương quốc Anh 2021; Hội thảo kết nối doanh nghiệp xuất khẩu nông sản thực phẩm sang thị trường Châu Âu – Châu Mỹ... Thông qua đó, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu thanh long của 3 tỉnh có cơ hội tìm hiểu, cập nhật các thông tin, quy định đối với hàng hóa xuất khẩu, kết nối cơ hội kinh doanh với các đầu mối thu mua, hệ thống 3 phân phối, nhà nhập khẩu, mở rộng thị trường tiêu thụ cho thanh long Bình Thuận.

Thường xuyên phối hợp với các tỉnh biên giới phía Bắc để nắm tình hình mở cửa của các cửa khẩu chính ngạch, cửa khẩu phụ, chợ biên giới để kịp thời cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp, Hợp tác xã sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu nông sản, hoa quả trên địa bàn tỉnh nhằm chủ động trong việc thu hoạch, thu mua hàng hoá, có sự phối hợp trong việc vận chuyển hàng hoá lên khu vực cửa khẩu biên giới phía Bắc hợp lý nhằm đảm bảo an toàn chất lượng hàng hóa, tránh tình trạng bị ép cấp, ép giá.

Hỗ trợ đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ: Hỗ trợ Hiệp hội thanh long Bình Thuận đăng ký chỉ dẫn địa lý thanh long “Bình Thuận” sang Nhật Bản: phối hợp với Phân viện Cơ điện đánh giá tính chất đặc thù của thanh long Bình Thuận với thanh long Long An. Ngày 07/10/2021, Chỉ dẫn địa lý Thanh long Bình Thuận được MAFF cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với Thanh long Bình Thuận (Số 110) cho Hiệp hội Thanh long Bình Thuận. Hỗ trợ thực hiện sửa đổi nội dung Quy chế sử dụng nhãn hiệu chứng nhận liên quan đến phí sử dụng nhãn hiệu và quy trình kiểm tra, chất lượng sản phẩm đối với đơn đăng ký nhãn hiệu “Bình Thuận DRAGON FRUIT, hình” tại Hong Kong để được chấp nhận đơn hợp lệ. Hỗ trợ Hiệp hội Thanh Long gia hạn giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu „‟Bình Thuận DRAGON FRUIT, hình” tại Hoa kỳ. Hỗ trợ đăng ký nhãn hiệu tập thể “Thanh long Tiến Thành” cho Hợp tác xã dịch vụ sản xuất thanh long Tiến Thanh; hỗ trợ hồ sơ đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu tập thể cho Hợp tác xã thanh long Globalgap Tân Thuận

Công tác quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long: Thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” tại các tổ chức được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý dùng cho quả thanh long, thường xuyên chỉ đạo các ngành liên quan và UBND các xã, thị trấn phối hợp kiểm tra các tổ chức, cá nhân sản xuất thanh long VietGAP để hướng dẫn thực hiện đúng quy định.

Tình hình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” cho quả thanh long: Trong năm 2021, tình hình dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, giá cả nhiều mặt hàng nông sản biến động mạnh, nhất là quả thanh long Bình Thuận, ảnh hưởng không nhỏ đến việc sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Tính đến nay, Hiệp hội Thanh long đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” cho quả thanh long cho 97. Trong đó, 14 giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý còn hiệu lực, 83 giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long đã hết hạn. Đến tháng 7/2021 đã cấp gia hạn giấy chứng nhận cho 02 hợp tác xã.

Việc sử dụng tem nhãn hiệu gắn chỉ dẫn địa lý Bình Thuận trong hoạt động thương mại: Về thị trường nội địa: một số người mua hàng yêu cầu sản phẩm có gắn tem CDĐL ( hệ thống siêu thị, khách sạn, resort,…), tuy nhiên phần lớn người mua hàng ( chợ đầu mối, tổ chức, hộ kinh doanh,…) không quan tâm đến dấu hiệu chỉ dẫn địa lý. Về thị trường xuất khẩu: Thanh long Bình Thuận đượ xuất khẩu đến nhiều nước như Mỷ, Nhật, Canada, UAE, Anh,Pháp, Đức, tây Ban Nha, Trung quốc, Ấn độ, Hồng Kong, Đài loan, Singapore, Malaisia, Indonesia, Phillippin…Thông thường tem CDĐL vẫn được gắn trên sản phẩm và cũng có nhiều trường hợp tem CDĐL không được gắn trên sản phẩm theo yêu cầu của người mua hàng – nhà nhập khẩu.

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ theo quy định của pháp luật, qua kiểm tra 5 trong thời gian qua, trên địa bàn toàn tỉnh chưa phát hiện tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm, xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho sản phẩm quả thanh long.

Công tác hỗ trợ đầu tư đổi mới công nghệ thiết bị: Hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi Công ty nước ép thanh long Phúc Hà (Huyện hàm Thuận Bắc) tiếp tục đầu tư máy móc, thiết bị để mở rộng quy mô sản xuất, tự động hóa một số khâu trong quá trình sản xuất chế biến nước ép quả thanh long (khâu chiết rót vào chai và đóng nấp), nâng cao chất lượng sản phẩm và tham gia quảng bá thương hiệu, giới thiệu sản phẩm tại các Hội chợ thương mại khu vực và trong nước. Cung cấp thông tin 02 HTX Thanh long Hàm Kiệm và HTX Thanh long Thuận Tiến tiếp cận các chính sách, cơ chế hỗ trợ HTX ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất; hỗ trợ thiết bị máy móc chế biến các sản phẩm từ trái thanh long (sấy, nước ép….).

Đánh giá chung tình hình thực hiện nhiệm vụ quản lý chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho sản phẩm quả thanh long: Trong năm 2021, tình hình dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, giá cả nhiều mặt hàng nông sản biến động mạnh, nhất là quả thanh long Bình Thuận. Giá thanh long trên thị trường thường xuyên giảm, đã tác động lớn đến sản xuất cây thanh long và ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của người trồng thanh long. Các tổ chức, cá nhân sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long được hỗ trợ tham gia các chương trình tập huấn, bồi dưỡng về quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý và hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, góp phần mang lại hiệu quả cho việc sử dụng chỉ dẫn địa lý. Các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối giao thương luôn được quan tâm, triển khai kịp thời đến Hiệp hội thanh long Bình Thuận và các doanh nghiệp. Thông qua các hoạt động trên, các doanh nghiệp có cơ hội quảng bá thương hiệu, sản phẩm, tiếp cận thị trường, đưa sản phẩm vào phân phối, tiêu thụ tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi, chợ, điểm bán hàng phục vụ khách du lịch… không chỉ trong tỉnh mà cả tại các tỉnh, thành phố khác (Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, các tỉnh, thành khu vực Tây Nguyên, Đông Nam Bộ…). Các thị trường xuất khẩu truyền thống (như Thái Lan, Trung Quốc, Indonesia, Singapore, Malaysia, UAE, Hà Lan… ) vẫn được giữ vững.

Tuy nhiên, số lượng các doanh nghiệp có năng lực mua bán, xuất khẩu chính ngạch thanh long trên địa bàn còn hạn chế nên công tác vận động, thuyết phục đăng ký cấp Giấy chứng nhận sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận”, sử dụng Logo chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” cho quả thanh long chưa nhiều; còn nhiều số lượng các đơn vị có giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long đã hết hạn sử dụng hoặc quá thời gian đăng ký gia hạn nhưng không 6 có nhu cầu đăng ký gia hạn sử dụng. Bên cạnh đó, tình trạng kinh doanh sản phẩm mang CDĐL nhưng không dán tem khiến người dùng không phân biệt được chất lượng đặc thù của sản phẩm mang CDĐL. Mặt khác, thị trường nội địa chưa được doanh nghiệp quan tâm mở rộng. Việc phát triển mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch vẫn còn hạn chế, xuất khẩu chính ngạch chiếm tỷ lệ thấp; thị trường xuất khẩu phụ thuộc chủ yếu vào thị trường Trung Quốc nên nguy cơ ảnh hưởng đến nền sản xuất thanh long khi thị trường này bị ách tắc. Đa số các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận có qui mô vừa và nhỏ, trình độ ngoại thương còn hạn chế, kinh phí dành cho hoạt động xúc tiến thương mại ít… nên doanh nghiệp ít tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại. Các hoạt động xúc tiến thương mại, đặc biệt các hoạt động cần tiếp xúc trực tiếp, tập trung đông người khó có thể triển khai được trong điều kiện ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Đề xuất nhiệm vụ năm 2021: Tiếp tục chỉ đạo chỉ đạo các địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến và giám sát việc tuân thủ quy chế quản lý, sử dụng Chỉ dẫn địa lý của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh thanh long trên địa bàn. Tuyên truyền, vận động, khuyến khích các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thanh long đăng ký quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long. Hỗ trợ các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thanh long tiếp cận và thực hiện hiệu quả các chính sách khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến, đóng gói thanh long để nâng cao chất lượng giá trị sản phẩm thanh long mang chỉ dẫn địa lý “ Bình Thuận”. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát sử dụng Chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long theo Quy chế. Đồng thời, kiểm tra, kiểm soát phát hiện và xử lý theo thẩm quyền các hành vi vi phạm, xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với Chỉ dẫn địa lý theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và các quy định của pháp luật có liên quan. Tiếp tục thẩm định điều kiện, năng lực sử dụng chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho quả thanh long theo đề nghị của Hiệp hội thanh long Bình Thuận cho các tổ chức, cá nhân đăng ký cấp, gia hạn hiệu lực Giấy chứng nhận quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý./.

QT