Thời gian gần đây hiện tượng cây bắp không kết hạt hoặc kết hạt rất kém xảy ra ở nhiều địa phương gây thiệt hại cho người trồng, gây lo lắng cho nông dân, gây băn khoăn cho các nhà quản lý, làm đau đầu các nhà khoa học.
Nguyên nhân thì nhiều, ngoại trừ yếu tố do chất lượng hạt giống ra, phần lớn “tội đồ” là do thời tiết và kỹ thuật canh tác không được chú ý đúng mức. Hiện tượng này thường xảy ra trong thời gian 2 tuần trước khi cây trổ cờ cho đến khi cây trổ cờ, phun râu. Nói cho cùng thì yếu tố thời tiết bất thuận lúc cây bắp trổ cờ phun râu mà không thụ phấn, thụ tinh được dẫn đến bắp không hạt cũng là do lỗi của con người không chọn đúng thời vụ gieo trồng cho từng giống cụ thể.
Để khắc phục hiện tượng này, thì nông dân cần áp dụng các biện pháp canh tác cơ bản nhất; lâu nay, bà con nông dân khi gặp sự cố bắp không hạt thường đổ lỗi cho hạt giống bị kém chất lượng. Nhưng trên thực tế không phải như vậy. Chứng minh về nguyên nhân gây ra bắp không hạt, một số nhà khoa học đã khẳng định: Không phải do chất lượng hạt giống kém, mà hoàn toàn là do yếu tố thời tiết và kỹ thuật canh tác, cụ thể:
- Một trong những yếu tố rất quan trọng gây nên hiện tượng bắp không hạt là điều kiện đất đai: đất quá chua, quá phèn hoặc mặn cộng với chế độ bón phân không hợp lý, như thế sẽ dẫn đến hiện tượng bắp không có hạt. Bà con cần nhớ yếu tố giữ vai trò chủ lực trong sự thụ phấn, kết hạt đó chính là dinh dưỡng, trong đó phân lân giữ vai trò quan trọng. Đất chua phèn, xám bạc màu, đất triền dốc... đều thiếu lân trầm trọng.
- Nếu bắp gặp phải nhiệt độ không khí trên 35oC, hoặc ẩm độ không khí dưới 50% hoặc kết hợp cả hai yếu tố này trước khi bắp trổ cờ phun râu 2 tuần và trong suốt thời gian trổ cờ thì sẽ gây ra hiện tượng bắp không tung phấn, không xảy ra quá trình thụ tinh, hạt phấn bị chết.
- Ở thời kỳ trổ cờ và hình thành bắp gặp rét đậm (dưới 150C).
- Vào thời kỳ tung phấn mưa rất nhiều, khiến cho phấn không tung được. Song song với đó, ở phần râu bắp chất nhựa cũng bị trôi đi nên kết hạt kém.
- Do vì thiếu lân, hoặc bà con liên tục nhiều năm trồng độc canh bắp nên đất trồng sẽ bị giảm độ phì rất đáng kể (độ pH đất giảm, nghèo mùn và mất cân bằng dinh dưỡng), lâu ngày không bón phân hữu cơ hoặc bà con lấy đất lấy từ đào ao nuôi cá (rất nghèo dinh dưỡng), khi đó xuất hiện sọc tím ở lá bắp, phần thân lá chuyển sang đỏ, cây nhỏ, rễ phát triển kém, dẫn đến năng suất bắp bị giảm sút, bắp nhỏ, đầu bắp không hạt, hạt nhỏ, cây bắp phát triển yếu kém, còi cọc.
- Trong giai đoạn trỗ cờ phun râu xảy ra tình trạng ngập nước làm sự mất cân bằng giữa phun râu và tung phấn.
- Do sâu bệnh gây hại, trong đó đối tượng chủ yếu làm cho phấn không tung được và bắp kết hạt kém là rệp cờ.
- Đối với cây bắp lai thì hạt giống là F1, chỉ sử dụng một lần là bán hạt thương phẩm, một số bộ phận bà con thiếu thông tin này, nhất là vùng sâu vùng xa ít có điều kiện tiếp cận khoa học kỹ thuật nên dùng lại hạt bắp trên đồng để trồng lại, do đó cây bị phân ly, độ đồng đều thấp, trong đó có bắp không có hạt, có bắp trái nhỏ, hàng bắp thưa…
Ở Bình Thuận tỉnh ta nói riêng và ở khu vực phía Nam nói chung như: Đồng Nai, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Phước… thuộc vùng miền Đông Nam bộ, nhiệt độ lên rất cao trong vụ đông xuân, khoảng thời gian trung tuần từ tháng 2 đến 3 dương lịch hàng năm, bà con muốn tránh nắng nóng trong giai đoạn trổ, thì khoảng trước 25/12 dương lịch bà con khẩn trương xuống giống kịp thời và tập trung, vì khi nhiệt độ lên cao thì hạt phấn sẽ mất nước dẫn đến khả năng thụ phấn kém nên dễ gây ra hiện tượng kết hạt kém hoặc hạt bắp nhỏ và lép. Về nước tưới thì trong giai đoạn trổ cờ nông dân phải đảm bảo tưới nước cho bắp đầy đủ; đặc biệt là ở vùng Đông Nam bộ (vụ đông xuân). Trong vụ mưa nếu gặp mưa lớn hoặc ngập trong giai đoạn 1-2 tuần trước trổ cờ cần đảm bảo ruộng ngô được thoát nước nhanh và tốt.
Phòng trừ sâu bệnh: Giai đoạn trước, trong và sau khi trỗ cờ, phun râu nếu để sâu đục thân, đục bắp gây hại ngay dưới lá mang bắp, sâu ăn râu bắp trước khi thụ phấn, sẽ gây khó khăn cho sự thụ phân, bắp rất ít hạt, thậm chí không có hạt. Thời điểm cờ nhú mà gặp nắng hạn, rầy mềm thường phát sinh, phát triển rất nhanh, chích hút nhựa làm cho cờ bị héo, khô, không tung phấn được. Phòng trừ kịp thời các đối tượng này bằng cách rải thuốc hạt như Regent, Padan, Beam… vào giai đoạn cây có 7-8 lá và trước khi trỗ cờ.
Những nguyên nhân trên đã dẫn đến bắp kết hạt kém, trong đó đầu tiên là nguyên nhân thời tiết chiếm 90% các trường hợp gây ra bắp không hạt. Mặc dù vậy, tùy theo các giống khác nhau mà phản ứng khác nhau với môi trường. Thời kỳ cây bắp tung phấn phun râu là thời kỳ mẫn cảm nhất với ngoại cảnh. Các giống khác nhau có giai đoạn mẫn cảm với môi trường cũng khác nhau nên khi thể hiện ra triệu chứng cũng khác nhau. Không ai nói được rằng 1 giống nào đó sẽ không bị hiện tượng kết hạt kém và không có giống bắp nào được cho là không có hạt.
Chúc bạn thành công ! có gì liên hệ điện thoại: 0983.514553 gặp Bình.