Trong chuyến khảo sát về nguồn, tình cờ ghé thăm người quen, tôi được bạn giới thiệu về một loại sản phẩm mới, mang hương vị việt, nhiều triển vọng, mới tung ra trên thị trường đó là Dầu thanh long. Sản phẩm này do chị Nguyễn Hoàng Thu Hương cư ngụ tại thôn Nà Bồi, thị trấn Ma Lâm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận và cộng sự nghiên cứu tạo ra. Được biết, chị Hương trước đây do điều kiện gia đình nên học hết lớp 9 là nghỉ, hiện nay làm việc tại Hợp tác xã thanh long sạch Hòa Lệ. Những năm qua, chị luôn tìm tòi nghiên cứu, ứng dụng những tiến bộ kỹ thuật mới cho ra đời những sản phẩm lạ từ trái long long quê nhà. Đặc biệt trong năm 2023 còn tham gia hội thi “Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa” do Hội liên hiệp phụ nữ Tỉnh tổ chức. Qua cuộc thi, chị đạt giải nhì vì sử dụng tiềm năng các sản phẩm bản địa – lợi thế của địa phương chính là trái thanh long để hình thành các ý tưởng kinh doanh (Nước cốt Thanh long trắng lên men, Nước cốt thanh long Đỏ lên men, Rượu thanh long MEN'S, Rượu Đế thanh long, Kem, mứt thanh long…) và các sản phẩm đó đã đi vào kinh doanh, cũng như bán ra trên thị trường có sức hút cao.
Chị Nguyễn Hoàng Thu Hương tham gia cuộc thi và giới thiệu các sản phẩm từ quả thanh long
Không cho phép mình dừng lại những gì đã đạt được, gần đây qua tìm hiểu chị cho biết: hạt thanh long có tiềm năng phát triển như một thực phẩm chức năng tốt cho sức khỏe của con người vì có hàm lượng dầu cao (khoảng 22,8-27,5%), đặc biệt dầu hạt thanh long rất nhiều axit linoleic (49,6-50,1%) và axit oleic (21,6-23,8%), có khả năng chống oxy hóa, có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu ngăn ngừa các bệnh về tim mạch. Trong hạt thanh long cũng có rất nhiều các chất chống oxy hóa như phenolic (38-43,9mg GAE/100g) và flavonoid (42,2- 50,8mg CAE (Catechin acid equivalent)/100g), có tác dụng ngăn chặn sự hình thành các gốc tự do gây ung thư. Vậy hàng năm một lượng lớn các thành phần phụ phẩm là vỏ và hạt thanh long sẽ thải ra. Nếu không tận dụng làm gì thì lãng phí biết bao, nếu những phụ phẩm này được xử lý sẽ góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường, đồng thời làm tăng giá trị kinh tế cho quả thanh long Bình Thuận.
Vỏ và hạt thanh long
Ý tưởng lóe lên là cùng các cộng sự bắt tay vào nghiên cứu thực hiện. Theo chị công nghệ sản xuất dầu hạt thanh long là tận dụng phụ phẩm của công nghệ chế biến nước ép từ quả thanh long, tạo ra dòng sản phẩm có chất lượng cao, có giá trị ứng dụng trong nghành sản xuất mỹ phẩm, đem lại nguồn lợi cho doanh nghiệp, giúp cho người trồng thanh long ổn định đầu ra. Cụ thể, công nghệ này tận dụng khối bã nhầy chứa hạt (phụ phẩm của công nghệ chế biến nước ép thanh long), sử dụng enzyme để loại bỏ lớp nhầy, làm sạch và thu hạt thanh long. Các bước cụ thể như sau:
* Nghiền: Phá vỡ tế bào hạt thanh long để tăng bề mặt tiếp xúc giữa các phần tử bột nghiền với dịch thủy phân, do đó tăng hiệu quả của quá trình thủy phân. Sử dụng máy nghiền dao để nghiền hạt thanh long đến kích thước yêu cầu.
* Rây: Tạo hình dáng và kích thước đồng nhất cho nguyên liệu yêu cầu qua rây 1mm. Phần còn lại trên rây sẽ được quay trở lại nghiền tiếp cho đến khi tất cả đều qua rây 1mm.
* Thủy phân bằng enzym: Phá vỡ màng tế bào, giải phóng dầu ra ở trạng thái tự do dễ dàng và hiệu quả hơn. Bột thanh long sau khi qua rây, được phối trộn với dịch pH theo tỉ lệ, bổ sung loại enzym với hàm lượng enzym/bột thích hợp. Gia nhiệt và khuấy đều một thời gian nhất định.
* Ép: Tách dầu ra khỏi dịch thủy phân và thu hồi dịch trích. Sử dụng máy ép thủy lực, dịch sau thủy phân và xử lý sóng siêu âm được cho vào bao vải và ép với áp lực tối đa là 200kg/cm2 trong thời gian 30 phút. Máy hoạt động theo từng mẻ.
* Ly tâm: Tách dầu ra khỏi dịch trích ly và thu hồi dầu. Dịch trích được đem ly tâm ở các tốc độ và thời gian thích hợp để pha dầu, pha nước và pha rắn tách khỏi nhau.
* Lọc: loại bỏ các tạp chất còn sót trong dầu (bã thanh long) qua giấy lọc.
* Sấy: Làm trong và loại bỏ nước còn sót trong dầu. Sấy ở 1050C trong 2 giờ.
Quy trình sản xuất dầu từ hạt thanh long
Sau nhiều công đoạn, đánh giá kết quả sản phẩm, chị chia sẻ: 70 kg thanh long cho ra 1 kg hạt, 1 kg hạt qua công nghệ tách chiết, ép được 250 ml dầu thanh long. Sản phẩm dầu hạt thanh long tạo ra có mùi vị đặt trưng, có lợi cho sức khỏe, giàu dinh dưỡng. Quả thật chị là tấm gương sáng cho mọi người học tập. Hiện sản phầm dầu thanh long của chị và các cộng sự mang thương hiệu Hợp tác xã thanh long sạch Hòa Lệ đã tung ra giới thiệu trên thị trường. Mong rằng thời gian tới, sẽ được người tiêu dùng trong và ngoài nước đón nhận, vinh danh nông sản việt - Thanh long Bình Thuận./.
Logo dầu thanh long
Nguyễn Thị Lắm