Tánh Linh là trọng điểm lúa của tỉnh, diện tích gieo trồng lúa hàng năm của huyện 24.000-25.000 ha, năng suất bình quân 60 tạ/ha; hiện nay, huyện đang quy hoạch 3.000 ha đất trồng lúa chất lượng cao; tuy nhiên, xét về hiện trạng sản xuất lúa trong tỉnh nói chung và huyện Tánh Linh nói riêng cho thấy quy mô sản xuất chưa đồng bộ, tỷ lệ cơ giới hóa còn thấp; chưa có sự gắn kết giữa doanh nghiệp với nông dân trong việc liên kết bao tiêu sản phẩm nên hiệu quả sản xuất lúa chưa cao. Do vậy, việc liên kết nhiều hộ nông dân trên cùng cánh đồng để sản xuất cùng một giống lúa, cùng quy trình canh tác, áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật, trong đó áp dụng giải pháp cơ giới hóa đồng bộ để giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất lao động, tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa lớn và đồng đều chất lượng, đồng thời làm tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích cho bà con nông dân là một trong những hướng đi tất yếu và cũng là giải pháp thiết thực để tiến tới nền sản xuất lúa hàng hóa lớn cho hiện nay và trong tương lai. Chính vì thế, nhu cầu xây dựng cánh đồng lớn thâm canh và đưa cơ giới hóa vào sản xuất đồng thời liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân là sự cần thiết và cấp bách của địa phương trong giai đoạn hiện nay.

Được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, năm 2018 vừa qua Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận đã phối hợp Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Tánh Linh và Chính quyền địa phương triển khai dự án “Xây dựng mô hình cánh đồng lớn thâm canh và áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa ở phía Nam” tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) Lạc Tánh, Tánh Linh; Với qui mô: 50 ha; giống  lúa xác nhận OM 4900; lượng giống: 50 kg/ha; làm mạ khay và cấy 2 mật độ: 30 cm x 16 cm và 30 cm x 14 cm để so sánh.  

Ngày 16/11/2018 vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận đã tổ chức tham quan, hội thảo cho 100 nông dân trồng lúa nước huyện Tánh Linh và các huyện lân cận; Kết quả: năng suất thực tế ước đạt ở mật độ cấy 30 cm x 16 cm là 7,0 tấn/ha; ở mật độ cấy: 30 cm x 14 cm là 6,8 tấn/ha; năng suất thực thu bình quân ở 2 mật độ đạt 6,9 tấn/ha, cao hơn năng suất sản xuất đại trà (lượng giống gieo 250 kg/ha) là 0,7 tấn/ha (6,2 tấn/ha).

Đánh giá của cán bộ kỹ thuật dự án cho thấy năng suất mật độ cấy 30 cm x 16 cm cao hơn mật độ cấy 30 cm x 14 cm là 0,2 tấn/ha. Vì vậy, trước mắt khuyến cáo bà con nông dân nên áp dụng mật độ cấy: 30 cm x 16 cm nhằm giảm lượng giống gieo cấy; năng suất đạt khả dụng hơn.

Về tình hình sử dụng thuốc BVTV: Thuốc trừ sâu, rầy giảm 33%;  Thuốc trừ bệnh giảm 25% (so với ruộng đại trà); do lúa cấy thân lúa cứng hơn sức đề kháng tốt hơn nhờ tiếp nhận đầy đủ ánh sáng để quang hợp, giảm ẩm độ đồng ruộng nên ít bị bệnh hại.

         Về hiệu quả kinh tế; giá bán trong mô hình cao hơn 200 đồng/kg so với lúa sản xuất đại trà thông qua hợp đồng bao tiêu sản phẩm của Nhóm liên kết với doanh nghiệp, do đó lợi nhuận trong mô hình cao hơn ngoài mô hình khoảng 7 triệu đồng/ha, tương đương tăng hơn 40,3%, đạt mục tiêu dự án  đề ra (≥20%).

          Đồng chí Nguyễn Tám – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận kết luận:

          Trên cơ sở của việc áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp như: Chuẩn bị đất kỹ, mặt ruộng bằng phẳng, xuống giống theo lịch thời vụ, sử dụng giống có độ đồng đều cao, cấy thưa, bón phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh hợp lý, và quản lý nước tốt sẽ giúp cho cây lúa khỏe mạnh, tán lúa không dày đặc, điều này hạn chế sâu bệnh phát triển, vì vậy giảm áp lực sử dụng thuốc BVTV; khuyến cáo sử dụng thuốc BVTV sinh học để đảm bảo môi trường sinh thái đồng ruộng và tạo ra lúa gạo theo hướng an toàn.

Nâng cao nhận thức của người dân, mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác, áp dụng các kỹ thuật tiến tiến trong canh tác lúa: 3 giảm 3 tăng; 1 phải, 5 giảm; SRI; đồng thời với việc  áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất, đặc biệt áp dụng gieo cấy bằng máy nhằm giúp giảm công lao động, giúp cây lúa mọc với khoảng cách hợp lý, quang hợp tốt, đẻ nhánh hữu hiệu nhiều, lúa phát triển tốt, cứng cây không đỗ ngã, sâu bệnh ít, năng suất cao, góp phần cung cấp cho thị trường một số lượng lớn lúa thương phẩm chất lượng cao.

Việc hạn chế thuốc BVTV nâng cao chất lượng gạo; đặc biệt là bảo tồn được thiên địch có lợi, đảm bảo cân bằng sinh thái đồng ruộng; Quản lý dịch hại theo IPM; Quản lý nước tưới tiết kiệm, hiệu quả, không những giúp cho cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt, còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính đảm bảo cho việc phát triển nông nghiệp bền vững.

Thông qua hội thảo, các cơ quan chuyên môn đánh giá cáo tính hiệu quả của mô hình, hướng đến nhân rộng trên địa bàn huyện Tánh Linh trong thời gian tới; nông dân tham dự hội thảo đặc biệt quan tâm đến tính hiệu quả thiết thực của mô hình trong việc sản xuất lúa thương phẩm bằng phướng pháp cấy mật độ thưa (50 kg/ha).

Hy vọng mô hình sẽ được nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh trong thới gian tới.

                                                                                                       Hồ Công Bình